Trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một công cụ mạnh mẽ, nhưng liệu nó có khả năng suy nghĩ giống như con người hay không? Câu hỏi này đặt ra những thách thức lớn trong việc hiểu rõ về khả năng tư duy của trí tuệ nhân tạo và so sánh nó với tư duy con người. Bài viết này sẽ phân tích kỹ lưỡng về những điểm tương đồng và khác biệt giữa trí tuệ nhân tạo và tư duy con người.
Trí tuệ nhân tạo hiện đang là một công cụ mạnh mẽ
Trí tuệ nhân tạo là một công cụ mạnh mẽ, tuy nhiên, nó vẫn còn xa mới đạt được khả năng suy nghĩ giống như con người. Được thiết kế dựa trên mô hình não người, mạng nơ-ron nhân tạo (ANN) gồm hàng nghìn nút thuật toán xử lý dữ liệu độc lập và có sự phối hợp với nhau.
Tính đến thời điểm hiện tại, trí tuệ nhân tạo chủ yếu được sử dụng để giải quyết các vấn đề cụ thể trong nhiều lĩnh vực. Các kiến trúc mạng nơ-ron nhân tạo có thể phân tích mẫu dữ liệu phức tạp và chuyển đổi chúng thành quyết định, đề xuất hoặc dự đoán.
Sự tương đồng trong mạng lưới nơ ron của trí tuệ nhân tạo có thực sự giống với con người?
Mặc dù chúng ta thấy sự tương đồng giữa kiến trúc mạng nơ-ron và cấu trúc não người, điều này không có nghĩa là trí tuệ nhân tạo đã phát triển khả năng suy nghĩ giống như con người. Sự khác biệt về cấu trúc và phạm vi giữa não tự nhiên và não nhân tạo là rất lớn, và vẫn còn một khoảng cách rất lớn để các mô hình trí tuệ nhân tạo hiện tại tiến gần đến sức mạnh và phức tạp của tâm trí con người.
Trí Tuệ Nhân Tạo – Khả Năng Xử Lý Nhanh và Mạnh Mẽ
Mạng nơ-ron nhân tạo (ANN) đóng vai trò quan trọng trong nhiều ứng dụng. Khả năng phân tích các mô hình dữ liệu phức tạp và xử lý chúng nhanh chóng khiến chúng trở nên hiệu quả hơn trong các tình huống đòi hỏi phản ứng nhanh chóng như lái xe tự động và tương tác thời gian thực.
Theo Akash Takyar, CEO của LeewayHertz, các kiến trúc mạng nơ-ron thường bao gồm nhiều lớp, nút và yếu tố chức năng khác nhau để giúp chúng xử lý độ chệch, mất dữ liệu và cập nhật.
Mặc dù kiến trúc này có vẻ giống như một bộ não nhân tạo, nghiên cứu gần đây của MIT chỉ ra rằng điều này có thể chưa được chính xác cho lắm. Khi xem xét hơn 11.000 mạng nơ-ron, họ chỉ thấy đặc điểm xử lý giống tế bào của não người khi chúng được đào tạo để làm như vậy. Điều này đặt ra thách thức lớn về việc tạo ra sự tương đồng thực sự với tư duy con người.
Tư Duy và Cách Học Hỏi Khác Biệt
Một khác biệt quan trọng khác giữa mạng nơ-ron và não người là cách chúng học hỏi. Theo Maxim Bazhenov, tiến sĩ và giáo sư y học tại Trường Y khoa Đại học California San Diego, các mạng nơ-ron ghi đè dữ liệu cũ khi nhận dữ liệu mới, trong khi não người thực hiện học liên tục và tích hợp dữ liệu mới để đạt được sự hiểu biết sâu sắc hơn.
Điều này dẫn đến hiện tượng gọi là “thảm họa quên” trong mạng nơ-ron, khi chúng đột ngột không thể thực hiện các nhiệm vụ đã biết trước đó hoặc thay đổi các dự đoán từng đúng. Một giải pháp cho vấn đề này là tích hợp một chức năng sinh học đơn giản vào mô hình nhân tạo: giấc ngủ.
Bằng cách xen kẽ giữa chu kỳ đào tạo với các đợt dữ liệu mới và các đợt offline, nghiên cứu đã cho thấy sự giảm đáng kể của “thảm họa quên”, bởi mô hình có thể phát lại các ký ức cũ mà không sử dụng dữ liệu đào tạo cũ. Điều này mô phỏng hiện tượng “plasticity-tính mềm dẻo” của các liên kết tế bào xảy ra khi chúng ta ngủ.
Trí Tuệ Nhân Tạo và Não Con Người – Sự Khác Biệt Cực Lớn
Tuy có những điểm tương đồng, nhưng thực tế là não người mạnh mẽ hơn rất nhiều so với mạng nơ-ron tiên tiến nhất. Nghiên cứu tại Đại học Hebrew ở Jerusalem cho thấy để đạt được công suất tính toán của một tế bào não người, một mạng nơ-ron sẽ cần có độ phức tạp đáng kể. Trong khi một số tế bào tương đương với mạng nơ-ron “nông” không có kiến trúc nhiều lớp, những tế bào ở vỏ não cần đến mạng nơ-ron có đến bảy lớp, mỗi lớp chứa đến 128 đơn vị tính toán.
Con người chúng ta có hơn 10 tỷ tế bào não trong bộ não, mỗi tế bào đòi hỏi một mạng nơ-ron sâu từ năm đến tám lớp. Với cấu trúc của não người như vậy thì ngành công nghiệp máy tính còn rất xa mới có thể tạo ra một mạng nơ ron thần kinh nhân tạo tương đương với não con người.
Tạm kết
Trí tuệ nhân tạo mà chúng ta có ngày nay, kể cả loại mô phỏng theo não người, vẫn chỉ ở giai đoạn đầu và chưa đạt đến khả năng trực giác, trí tuệ của tâm trí con người. Thay vào đó, AI có tiềm năng lớn để tăng cường khả năng tư duy bẩm sinh của chúng ta – và đúng như một bộ não tự nhiên, những khả năng đó vẫn có thể được sử dụng vào mục đích tốt hoặc xấu
