Có bao giờ bạn nghe ai đó nói rằng học tiếng Anh qua phim là một cách học không hiệu quả chưa? Thực tế là có rất nhiều người nghĩ như vậy. Nhưng cá nhân mình thì cực kỳ không đồng ý với điều đó. Bởi vì tiếng Anh mà người bản xứ nói trong phim thực tế rất gần với tiếng Anh ngoài đời.
Mình thật sự không hiểu những người nói tiếng Anh trong phim không thực tế, không đáng để học đã từng làm việc với người bản xứ hay sống ở nước nói tiếng Anh bao giờ chưa mà dám khẳng định như vậy. Phim đến từ những nước nói tiếng Anh có rất nhiều thể loại: khoa học viễn tưởng, kinh dị, hành động, hài, phim ít diễn viên, ít lời thoại… Và ở mỗi thể loại phim khác nhau, người ta sẽ sử dụng kiểu nói chuyện tiếng Anh khác nhau. Chẳng hạn, những phim về thời trung cổ, phim về lịch sử thì tiếng Anh họ sử dụng là tiếng Anh cổ, có nhiều từ và câu mà bây giờ ít dùng. Còn với những series phim hiện đại, những sitcom như Breaking Bad, Friends hay Brooklyn Nine-Nine mà bảo tiếng Anh của họ không thực tế thì… bó tay!
Mình từng thấy ở đâu đó trên mạng một kịch bản phim của Hollywood (mình quên tên phim rồi). Khi xem lại phim ở đúng đoạn mà người ta chụp được kịch bản, diễn viên không nói y hệt 100% lời thoại đã ghi. Có nghĩa là trong quá trình đóng phim, các diễn viên liên tục ứng biến để phù hợp với cách nói chuyện của bản thân, nên không thể nói ngôn ngữ trong phim không tự nhiên được. Nếu so sánh tiếng Anh trong phim với kiểu tiếng Anh được dạy ở Việt Nam, đặc biệt là mấy khóa luyện IELTS, thì phim ảnh vẫn là một nguồn học chân thực và tự nhiên hơn rất nhiều.
Bây giờ, chúng ta cùng nói về những điểm cộng và điểm trừ của việc học tiếng Anh qua phim để các bạn có cái nhìn khách quan và khái quát nhất về phương pháp học này. Sau đó, chúng ta sẽ đi vào phương pháp học tiếng Anh qua phim cụ thể của Bino nhé. Let’s go!
Điểm cộng của việc học tiếng Anh qua phim
Immersion (Đắm chìm):
Cái quan trọng nhất chúng ta nói đầu tiên đúng không? Immersion có thể được hiểu là đắm chìm, ở đây là đắm mình trong tiếng Anh. Mình nghĩ phần lớn mọi người muốn học tiếng Anh qua phim đều đang ở Việt Nam. Bởi vì nếu đang sống ở nước nói tiếng Anh rồi thì đi ra ngoài đi làm, đi học, nói chuyện với người bản xứ cho nhanh chứ cần gì phải học tiếng Anh qua phim. Cho nên, rào cản rất lớn đối với các bạn là không có môi trường xung quanh toàn là tiếng Anh để luyện tập. Vậy nên, việc xem phim tiếng Anh mỗi ngày và học tiếng Anh qua phim sẽ giúp bạn dần làm quen với tiếng Anh hàng ngày, bớt đi cảm giác lo lắng, sợ hãi khi tự nhiên có người bản xứ bắt chuyện với mình.
Tiếp xúc với văn hóa bản địa:
Bạn ngồi nhà nhưng vẫn được tiếp xúc với văn hóa bản địa của những nước nói tiếng Anh. Các bạn nhớ nhé, ngôn ngữ là văn hóa! Đây chính là điều sống còn khi bạn học bất kỳ ngoại ngữ nào. Nếu bạn học một ngoại ngữ mà không thích văn hóa của những người nói ngôn ngữ đó là tiếng mẹ đẻ thì rất khó để bạn giỏi được. Sách vở thường không thể hiện rõ ràng văn hóa bản địa này. Vì tiếng Anh học thuật mà bạn học qua sách vở phải có quy chuẩn chung nên không thể phản ánh đầy đủ văn hóa của những nước nói tiếng Anh khác nhau, ví dụ như Anh, Úc, Mỹ.
Tăng vốn từ vựng đáng kể:
Bạn có thể tăng vốn từ vựng đáng kể khi học tiếng Anh qua phim. Vì đặc thù của phim là nghe nói, nên khi bạn học tiếng Anh qua phim, tần suất bạn gặp từ mới sẽ nhiều hơn rất nhiều so với việc học trong các bộ sách học thuật. Chưa kể, bạn còn có thể bắt gặp những từ vựng mà người bản xứ sử dụng thường ngày nhưng ít thấy trong các bộ sách học thuật hay sách giáo khoa.
Ví dụ, cái kẹo ngậm thơm miệng. Mình đã từng hỏi rất nhiều người luyện thi IELTS, thậm chí cả người đạt 9.0 IELTS xem họ có biết từ này trong tiếng Anh là gì không. Và kết quả là gần như tất cả họ đều không biết. Nó chỉ đơn giản là “mint”. Người bản xứ dùng từ “mint” này để chỉ chung các loại kẹo ngậm thơm miệng, bất kể vị gì. Đây chỉ là một trong những từ vựng người bản xứ sử dụng thường ngày mà bạn có thể dễ dàng bắt gặp qua phim ảnh. Những người chỉ chăm chăm vào tiếng Anh học thuật có thể sẽ không biết. Đọc các loại sách, truyện, tiểu thuyết cũng có thể giúp bạn tăng vốn từ vựng, nhưng điểm yếu của việc đọc sách là bạn không được nghe cách người ta phát âm như trên phim.
Ngữ cảnh:
Ngữ cảnh, ngữ cảnh, ngữ cảnh! Cái gì quan trọng phải nhắc lại ba lần. Nghe podcast hay đọc sách có thể cung cấp cho bạn một lượng lớn từ vựng, nhưng điểm yếu của những loại hình này là không có hình ảnh. Mà học ngôn ngữ đi kèm với hình ảnh, dù là hình ảnh tĩnh hay động, đều giúp chúng ta dễ hiểu và dễ đoán hơn. Nhiều khi có những từ mới mà bạn chưa cần tra từ điển mà chỉ cần hình ảnh đi kèm với ngữ cảnh là bạn đã có thể đoán được nó là gì rồi. Chưa kể, ngữ điệu khi nói cũng có thể giúp bạn hiểu thêm nhiều cách dùng từ khác nhau.
Chẳng hạn, cùng một câu “Yeah, right!”. Nếu bạn nói với thái độ vui vẻ, nó có nghĩa là bạn đồng tình, đồng ý. Nhưng nếu bạn nói với giọng mỉa mai “Yeah, right!” thì có nghĩa là bạn đang rất không đồng tình, rất phản đối. Mà cái này thì rõ ràng là đọc sách thua rồi.
Điểm trừ của việc học tiếng Anh qua phim
Vậy còn điểm trừ của việc học tiếng Anh qua phim thì sao? Chắc chắn là nói điểm cộng thì phải nói đến điểm trừ mới công bằng đúng không?
Không phù hợp với người ở trình độ thấp:
Các phim điện ảnh hay phim truyền hình đến từ những nước nói tiếng Anh, đương nhiên, tệp khách hàng chính của họ là những người đến từ những nước nói tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ hoặc những nước sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Cho nên, tốc độ nói, cách phát âm và cách dùng từ của họ có thể sẽ làm khó những người đang ở trình độ thấp hoặc mất gốc. Và vì nó là phim đã quay rồi, chứ không phải người nói chuyện trực tiếp tương tác với nhau. Thế nên, nếu có bất cứ từ nào, câu nào mà bạn không hiểu thì bạn phải dừng lại để tra từ điển hoặc tra Google. Bất cứ một câu nói đùa, một câu chơi chữ, một miếng hài nào họ tung ra mà bạn không hiểu là bạn cũng phải đi tra. Chứ bạn không thể hỏi lại người ta được.
Cái này thì chúng ta có thể khắc phục bằng cách chọn xem những phim hoạt hình dành cho trẻ em trước. Sau đó, khi tiếng Anh của chúng ta tốt lên rồi thì mới chuyển qua xem những bộ phim dành cho người lớn.
Dễ bị phụ thuộc vào phụ đề:
Phụ đề của phim là một con dao hai lưỡi. Nó có thể là một công cụ cực kỳ tốt để giúp bạn học tiếng Anh, nhưng cũng có thể làm khả năng nghe của bạn bị hạn chế nếu bạn lạm dụng và phụ thuộc vào nó. Giải pháp cho vấn đề này mình sẽ nhắc tới ở phần sau của video.
Chứa những từ vựng hoặc câu không phù hợp:
Nó có thể chứa những từ vựng hoặc câu không phù hợp. Không phù hợp ở đây bao gồm cả những từ vựng hay những câu nói đã cũ rồi, không thực tế trong văn nói hàng ngày, người bản xứ không dùng nhiều nữa. Hay là những câu rất tục, rất bất lịch sự nhưng bạn không hề biết và vẫn học theo. Cái này thì tùy vào mục đích của từng người. Nhưng nếu bạn đang muốn học một tiếng Anh thực tế nhất có thể để áp dụng ngay ngoài đời thì hãy tránh luyện tiếng Anh qua những bộ phim quá khứ, lịch sử, khoa học viễn tưởng mà nên chọn những phim có bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay. Ví dụ như Friends, How I Met Your Mother hoặc Breaking Bad, Brooklyn Nine-Nine.
Vừa rồi là những điểm cộng và điểm trừ mình có thể nêu ra. Còn bây giờ, chúng ta sẽ đến với cách học tiếng Anh qua phim cụ thể của Bino!
Cách học tiếng Anh qua phim hiệu quả
Bước 1: Chọn phim bạn thích.
Nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng mình thấy có rất nhiều người dễ bị ảnh hưởng từ người khác và chỉ tìm xem những phim được người khác giới thiệu, được người khác chỉ cho, nhưng lại không quan tâm xem nó có phải là thể loại phim mình yêu thích hay không. Nếu chẳng may gặp phải phim mà mình không thích xong rồi cứ cố ép bản thân phải xem để luyện tập tiếng Anh thì chỉ được 10 phút thôi là ngán rồi. Nên bạn hãy tìm xem những phim hoặc podcast có nội dung liên quan tới sở thích của bạn hoặc hợp “gu” với bạn.
Bước 2: Chọn những phim bạn đã xem rồi.
Quan điểm cá nhân của mình là học tiếng Anh qua phim sẽ không vui đâu. Vì sao? Đây là một trong những lý do chính khiến cho rất nhiều người học tiếng Anh qua phim phải bỏ cuộc. Vì họ chọn học tiếng Anh qua những phim chưa xem bao giờ với suy nghĩ là một mũi tên trúng hai đích: vừa học tiếng Anh mà lại vừa được thưởng thức một bộ phim mới.
Nhưng theo các nghiên cứu khoa học, não bộ của con người chỉ hoạt động tốt nhất, hiệu quả nhất khi chúng ta tập trung công suất tối đa để làm một việc gì đó một lúc. Đương nhiên là sẽ có ngoại lệ, nhưng phần lớn con người chúng ta không thể làm việc hiệu quả khi phải multitask. Vậy thử nghĩ xem, nếu bạn chọn học tiếng Anh qua một bộ phim mà bạn chưa xem bao giờ, nghĩa là bạn đang bắt não phải chọn lựa giữa việc xem phim để hiểu cốt truyện, hiểu nội dung các câu thoại, các miếng hài hoặc là liên tục dừng phim để tra từ điển, tra Google làm mất mạch phim. Và theo bạn, giữa việc xem phim để giải trí và việc học, não của bạn sẽ ưu tiên việc nào hơn và nó sẽ thấy thích việc nào hơn? Nếu bạn kết hợp học tiếng Anh và xem phim mới kiểu như vậy thì mình nghĩ chỉ sau một bộ phim là bạn bỏ cuộc rồi.
Thế nên, điều tối quan trọng là bạn phải chọn một bộ phim bạn đã xem rồi để học tiếng Anh từ nó. Vì khi đó bạn hiểu hết nội dung, hiểu hết tình tiết, hiểu từng câu thoại, từng miếng hài của phim rồi. Bây giờ chỉ cần tập trung tra từ và hiểu cách dùng qua ngữ cảnh nữa thôi. Không phải lo bị ngắt mạch phim, không hiểu gì nữa.
Bước 3: Xem phim với phụ đề tiếng Việt trước.
Nếu bạn còn đang ở trình độ thấp, hãy xem bất cứ phim nào bạn định học bằng phụ đề tiếng Việt chuẩn trước đi. Hiểu hết tất cả những thứ liên quan tới phim đi. Khi đó, não bạn mới yên tâm để mà học được.
Bước 4: Xem bằng phụ đề tiếng Anh.
Bây giờ, khi bạn đã hiểu hết toàn bộ nội dung phim rồi thì là lúc chúng ta đổi qua xem bằng phụ đề tiếng Anh chứ không phải phụ đề tiếng Việt nữa. Khi này, việc của bạn là lướt đọc nhanh phụ đề tiếng Anh khi xem phim. Mục đích là để bạn thấy được cách dùng từ, cách sắp xếp câu tự nhiên của người bản xứ ra làm sao và cũng là để cùng lúc mắt thấy phụ đề, tai nghe được diễn viên nói. Lúc này, cách phát âm của những từ mới, hay kể cả là những từ cũ bạn biết rồi nhưng trước đây phát âm sai, sẽ được phơi bày ra hết. Chưa kể, những cách nối âm, nuốt âm, sử dụng âm chặn… bạn sẽ đều nghe ra được hết vì mắt bạn đang đọc phụ đề mà.
Bước 5: Bỏ dần phụ đề.
Khi đã hiểu được nội dung phim, biết tất cả những câu nói mà diễn viên nói bằng tiếng Anh là gì rồi thì việc tiếp theo bạn cần làm là xem lại phim một lần nữa. Lúc này, bạn hãy cố gắng nghe mà không cần phụ đề. Và bước này bạn có thể lặp đi lặp lại càng nhiều lần càng tốt. Thậm chí có thể tới mức độ mà tua tốc độ x1.5 hay x2 mà bạn vẫn có thể nghe kịp người ta nói cái gì. Vậy nên mình mới nói học tiếng Anh qua phim sẽ rất chán, nó sẽ không vui bởi vì tính lặp lại của nó. Bạn phải lặp lại thì nó mới hiệu quả. Đôi khi bạn sẽ phải mất tới hai, ba tuần chỉ để học được một bộ phim. Nhưng cái bạn nhận được sẽ cực kỳ lớn. Bạn biết vì sao không? Tuy xem đi xem lại một phim nó chán như thế, nhưng việc bạn phải nghe đi nghe lại nhiều lần những câu nói xuất hiện trong phim mà bạn đã hiểu rồi, cộng thêm có ngữ cảnh phim nữa thì khả năng nghe và vốn từ vựng của bạn đã tăng lên rất nhiều lúc nào không hay rồi.
Một số tips khi học tiếng Anh qua phim:
Bạn có thể kết hợp cả kỹ năng shadowing để cải thiện cả kỹ năng nói trong lúc xem phim. Khi đã đến bước xem phim với phụ đề tiếng Anh rồi, bạn hoàn toàn có thể sử dụng các phương pháp shadowing để nhại theo, học theo cách phát âm và ngữ điệu của người bản xứ khi họ nói. Đây cũng là cách mà trẻ con học nói, nó bắt chước theo người lớn thôi.
Nếu bạn cảm thấy thích xem phim bằng phụ đề tiếng Anh thì cứ tiếp tục xem với phụ đề tiếng Anh, không cần phải bỏ phụ đề. Thực tế là mình và rất rất nhiều người bản xứ khác đến bây giờ vẫn giữ thói quen xem phim và bật cả phụ đề tiếng Anh đi kèm luôn, bất kể là phim bạn xem rồi hay chưa xem bao giờ.
Hãy cố gắng luôn luôn tạo ra cho mình một phản xạ, một thói quen đoán nghĩa của từ hoặc của câu trước khi bạn phải tra từ điển hoặc tra Google. Làm được nhiều lần rồi bạn sẽ ngạc nhiên với khả năng suy đoán của bạn đấy!
Hy vọng bài viết này đã giải đáp được thắc mắc của bạn là học tiếng Anh qua phim có hiệu quả không và phải học như thế nào. Nếu bạn thấy bài viết này hay và có ích thì hãy cho nó một like, share để nhiều người biết được tới kiến thức này hơn và cũng đừng quên ghé thăm Kho Thóc thường xuyên nhé.
